Voleybolda Kaç Hakem Var? Voleybol Hakemleri Nerede Durur Ve Görevleri Neler?

Voleybol, dünya genelinde en popüler takım sporlarından birisi. Bütün profesyonel spor dallarında olduğu gibi voleybolda da oyunun devamlılığını ve kuralların uygulanmasını sağlamak amacıyla hakemler bulunur. Özellikle voleybol maçları sırasında, “Voleybolda kaç hakem var? Voleybol hakemleri nerede durur ve görevleri neler?” sorusunun yanıtı sık sık araştırılır. İşte, voleybolda hakem sayısı ve müsabakada görev alan hakemlerin görevleri…

Voleybol, dinamik ve heyecan verici bir spor olmanın yanı sıra, katı kuralları ve düzenli bir hakem sistemiyle de dikkat çeker. Maçın adil ve düzenli bir şekilde ilerlemesini sağlamak için hakemlerin rolü hayati önem taşır. Voleybol hakemleri, oyunun her anını dikkatle izler ve oyunun kurallara uygun şekilde ilerlemesini sağlar. Hakemler, oyuncuların ve takımların performansını tarafsız bir şekilde değerlendirir. Voleybolda, hakemlerin sayısı, konumları ve sorumlulukları, maçın akışını büyük ölçüde etkiler. Bu hakemler, oyuncuların ve seyircilerin güvenini kazanmak için deneyim, bilgi ve karar verme becerilerine sahip olmalıdır. Voleybolun heyecanını ve adil oyununu korumak için hakemler, her maçta kritik kararlar alır. Bu içeriğimizde, voleyboldaki hakemlerin önemli rolünü, görevlerini ve maçtaki konumlarını detaylıca inceliyoruz.

Voleybolda Kaç Hakem Var?

FIVB (Uluslararası Voleybol Federasyonu) tarafından yayınlanan Voleybol Oyun Kuralları kitapçığında, voleyboldaki hakemlerle ilgili şu belirtiliyor;

Bir voleybol maçındaki hakem grubu aşağıdaki görevlilerden oluşur:

• Başhakem
• Yardımcı hakem
• Challenge hakemi
• Rezerv (Yedek) hakem
• Yazı hakemi
• Dört (iki) çizgi hakemi

FIVB Dünya ve Resmi Müsabakalarında bir challenge hakemi (Video Challenge Sistemi kullanılıyorsa), bir rezerv (yedek) hakem ve bir skor hakemi bulunması zorunludur.

Voleybolda Hakemler Nerede Durur Ve Görevleri Nedir?

Başhakem

Başhakem, filenin dış tarafında ve yazı hakeminin karşısında konuşlandırılan bir hakem sandalyesinde ayakta durarak görevlerini yerine getirir. Bakış hizası, file üst kenar seviyesinin yaklaşık 50 cm yukarısında olmalı. Görevleri şöyle sıralanabilir…

Maç Öncesi:

– Oyun sahasının koşullarını, topları ve diğer malzemeleri denetler

– Takım kaptanlarıyla birlikte kura atışı yapar,

– Takımların ısınmalarını kontrol eder.

Maç Esnasında:

– Takımlara uyarıda bulunmak,

– Hatalı davranış ve geciktirmelere yaptırım uygulamak.

Aşağıdaki hususlarda karar vermek:

a) Servis atan oyuncunun ve perdeleme dahil servis atan takımın pozisyon hatalarına,

b) Topla oynama hatalarına,

c) File üst kenar seviyesi üzerindeki hatalara ve tamamen olmamakla birlikte öncelikle hücum yapan takımın tarafındaki oyuncunun fileye hatalı temasına,

d) Geri hat oyuncularının ve liberonun hücum vuruşu hatalarına,

e) Bir oyuncunun; kendi ön bölgesinde bulunan bir liberonun parmak pasından gelen topa, file üst kenar seviyesi üzerindeyken yaptığı tamamlanmış hücum vuruşuna,

f) Topun bütünüyle file altındaki boşluktan geçmesine,

g) Geri hat oyuncusu tarafından tamamlanmış bir bloğa veya liberonun blok teşebbüsüne,

h) Topun; file düzlemini, geçiş boşluğunun kısmen veya bütünüyle dışından geçerek rakip oyun alanına girmesine veya oyun alanının kendi tarafındaki antene değmesine,

i) Servisten gelen topun ve 3. vuruştan sonraki topun, oyun alanının kendi tarafındaki antenin üzerinden veya dışından geçmesine.

Maç Sonu:

– Müsabaka cetvelini kontrol eder ve imzalar.

Yardımcı Hakem

Yardımcı hakem, görevlerini; başhakemin karşı tarafındaki direğin yakınında ve onunla yüz yüze gelecek şekilde, oyun alanının dışında, ayakta yerine getirir. Görevleri şöyle sıralanabilir…

– Her setin başlangıcında, netice setindeki oyun alanı değişiminden sonra ve gerekli olduğu her durumda, oyun alanındaki oyuncuların fiili pozisyonlarının diziliş kağıtlarındaki kayıtlara uygunluğunu denetler.

– Maç esnasında yardımcı hakem aşağıdaki hallerde karar verir, düdük çalar ve işaret eder:

– Rakibin oyun alanına ve filenin altındaki boşluğa girilmesine,

– Servis karşılayan takımın pozisyon hatalarına,

– Tamamen olmamakla birlikte öncelikle blok yapan takım oyuncularının tarafındaki bir oyuncunun fileye hatalı temasına veya oyuncunun oyun alanının kendi tarafındaki antene hatalı temasına,

– Bir geri hat oyuncusu tarafından tamamlanmış bir bloğa veya liberonun blok teşebbüsüne ya da geri hat oyuncusu veya libero tarafından yapılan hücum vuruşu hatalarına,

– Topun yabancı bir cisme temasına,

– Başhakemin teması görebilecek pozisyonda olmadığı zamanlarda topun zemine temasına,

– Topun; file düzlemini, geçiş boşluğunun kısmen veya bütünüyle dışından geçerek rakip oyun alanına gitmesine veya oyun alanının kendi tarafındaki antene değmesine,

– Servisten gelen topun ve 3. vuruştan sonraki topun, oyun alanının kendi tarafındaki antenin üzerinden veya dışından geçmesine.

– Maçın sonunda müsabaka cetvelini kontrol eder ve imzalar.

Challenge Hakemi

FIVB Dünya ve Resmi Müsabakalarında, eğer Video Challenge Sistemi (VCS) kullanılıyorsa bir challenge hakemi olması zorunlu. Challenge hakemi; görevlerini, FIVB Teknik Delegesi tarafından belirlenen ayrı bir bölgede yer alan challenge kabininde yerine getirir. Görevleri şöyle sıralanabilir…

– Challenge sürecini yönetir ve bu sürecin, yürürlükteki Challenge Talimatlarına göre gerçekleştirildiğinden emin olur.

– Challenge hakemi, görevi süresince resmi hakem formasını giyer.

– Bir challenge işleminden sonra başhakemi, hatanın nevi konusunda bilgilendirir.

– Maçın sonunda müsabaka cetvelini imzalar.

Rezerv (Yedek) Hakem

Rezerv (Yedek) hakem; görevlerini, FIVB Saha Planında belirlenmiş ayrı bir konumda yerine getirir. Görevleri şöyle sıralanabilir…

– Görevi süresince resmi hakem formasını giyer,

– Yardımcı hakem, görevine devam edemeyecek duruma gelirse veya yardımcı hakem, başhakem pozisyonuna geçerse yardımcı hakemin yerini alır,

– Maçtan önce ve set aralarında oyuncu değişikliği tabelalarını kontrol eder (eğer tabela kullanılıyorsa),

– Takımlar tarafından kullanılan tabletlerde bir sorun olup olmadığını maçtan önce ve set aralarında kontrol eder.

– Serbest bölgenin temiz tutulması için yardımcı hakeme yardım eder,

– Oyundan çıkarılmış veya diskalifiye edilmiş bir takım mensubunun soyunma odasına yönlendirilmesi hususunda yardımcı hakeme yardım eder,

– Takım oturma sıralarındaki ve ısınma sahasındaki oyuncuları kontrol eder,

– Başlangıç dizilişinde yer alan oyuncuların tanıtılmasının hemen ardından dört adet maç topunu, yardımcı hakem oyundaki oyuncuların dizilişlerini kontrol ettikten sonra ise bir adet maç topunu yardımcı hakeme verir,

– Hızlı silicileri yönlendirmek amacıyla yardımcı hakeme yardım eder.

Yazı Hakemi

Yazı hakemi, görevlerini; başhakemin karşısında ve onunla yüz yüze gelecek şekilde, yazı masasında oturarak yerine getirir. Görevleri şöyle sıralanabilir…

Yazı hakemi, yardımcı hakem ile iş birliği yaparak kurallara uygun şekilde müsabaka cetvelini tutar.

Yazı hakemi kendi sorumlulukları içindeki kurallara aykırı bir durumu hakemlere bildirmek ve işaret vermek için zil veya başka bir ses aleti kullanır.

Maç ve Set Öncesi:

– Yürürlükteki usullere uygun şekilde libero oyuncularının isim ve numaraları da dahil olmak üzere maça ve takımlara ilişkin verileri kaydeder ve takım kaptanları ile koçların imzalarını alır,

– Diziliş kağıdından her takımın başlangıç dizilişini kaydeder (Elektronik alet – tablet kullanılan müsabakalarda elektronik ortamdan gönderilen verileri kontrol eder).

– Yazı hakemi diziliş kağıtlarını zamanında alamadığı takdirde bu durumu derhal yardımcı hakeme bildirir.

Maç Esnasında:

– Kazanılan sayıları kaydeder,

– Her takımın servis kullanma sırasını kontrol eder ve herhangi bir yanlışlığı servis atışından hemen sonra hakemlere bildirir,

– Oyuncu değişikliği taleplerinde zili kullanarak ve oyuncuların numaralarını kontrol ederek talebi kabul ve ilan etmeye yetkilidir. Ayrıca oyuncu değişiklikleri ve molaları kaydedip yardımcı hakemi bilgilendirir,

– Bir duraklama talebinin kurallara uygun olmaması halinde durumu hakemlere bildirir,

– Setlerin bitimini ve netice setinde 8’inci sayının kaydedildiğini hakemlere bildirir,

– Hatalı davranış uyarılarını, cezaları ve kurallara uygun olmayan talepleri kaydeder,

– İstisnai oyuncu değişiklikleri, iyileşme süresi, uzatılmış duraklamalar, harici müdahale, liberonun yeniden belirlenmesi gibi diğer tüm olayları yardımcı hakemin direktifleri doğrultusunda kaydeder,

– Setler arasındaki fasılayı kontrol eder.

Maç Sonu:

– Maçın sonucunu yazar,

– Bir itiraz olması halinde başhakemin izniyle müsabaka cetveline itiraz edilen olay hakkında bir beyan yazar veya takım kaptanının/oyundaki kaptanın yazmasına izin verir,

– Müsabaka cetvelini imzaladıktan sonra takım kaptanlarının ve daha sonra da hakemlerin imzalarını alır.

Skor Hakemi

Skor hakemi, masada yazı hakeminin yanında oturarak görevlerini yerine getirir. Görevleri şöyle sıralanabilir…

– Libero değişimlerini kaydeder,

– Yazı hakeminin çalışmasına yardım eder,

Maç Öncesi:

– Libero kontrol cetvelini hazırlar.

– Yedek maç kağıdını hazırlar.

Maç Esnasında:

– Libero değişimlerinin/Liberonun yeniden belirlenmesinin detaylarını yazar,

– Hatalı libero değişimlerini zili kullanmak suretiyle hakemlere bildirir,

– Yazı masasındaki manuel skorbordu kullanır,

– Skorbordun doğru skoru gösterdiğini kontrol eder,

– Eğer gerekirse bilgileri yedek maç kağıdına geçirir ve yazı hakemine verir.

Maç Sonu:

– Libero kontrol cetvelini imzalar ve kontrol için teslim eder

– Müsabaka cetvelini imzalar.

Çizgi Hakemleri

Eğer sadece iki çizgi hakemi kullanılıyorsa oyun alanının başhakem ve yardımcı hakemin sağ elleri tarafındaki köşelerinde ve bu köşelerden 1 ila 2 metre uzaklıkta, ayakta dururlar. Her biri kendi tarafındaki hem dip hem yan çizgiyi kontrol eder.

FIVB Dünya ve Resmi Müsabakalarında, eğer dört çizgi hakemi bulunuyorsa bu hakemler; serbest bölgede, oyun alanının her köşesinden 1 ila 3 metre uzaklıkta, kontrol ettikleri çizginin varsayılan uzantısı üzerinde, ayakta dururlar. Görevleri şöyle sıralanabilir…

– Kendi çizgilerine yakın düşen topun “dahil” veya “hariç” olduğunu,

– Harice düşen toplarda topu karşılayan takımın topa temaslarını,

– Topun antene temasını, servis atışından ve takımların üçüncü vuruşlarından sonra geçiş boşluğunun dışından fileyi geçen topu vb.,

– Servis atışı esnasında ayağı kendi oyun alanının dışına basan herhangi bir oyuncuyu (servis kullanan hariç),

– Servis kullanan oyuncunun servis bölgesini ihlali ile ilgili ayak hatalarını,

– Herhangi bir oyuncunun topla oynama hareketi esnasında veya oyuna müdahale ederek oyun alanının kendi tarafındaki antenle temasını,

– Rakip oyun alanına doğru, fileyi geçiş boşluğu dışından geçen veya oyun alanının kendi tarafındaki antene temas eden topu.

– Çizgi hakemi, başhakemin talebi halinde işaretini tekrarlamalıdır.